Ik, Bubanik

Ik, Bubanik stamt uit 1947. De jonge Mulisch bood de novelle aan aan verschillende tijdschriften en uitgeverijen, maar ze werd geweigerd. Mulisch verbrandde het typoscript in de jaren vijftig, maar rond 1980 dook er een eerder ingezonden typoscript op, dat de basis vormt van de publicatie in Twee opgravingen.

Op weg naar de mythe

De lezing Op weg naar de mythe ontstond in 1954 en in de loop van de jaren vijftig is Mulisch er verschillende keren mee opgetreden. Mulisch spreekt in de lezing over zijn eigen werk, de literatuur in het algemeen en haar historische ontwikkeling. Het was de bedoeling dat de lezing opgenomen zou worden in de bundel Voer voor psychologen (1961), maar Mulisch besloot uiteindelijk anders. In het autobiografische verslag Het narrenschip (geschreven in 1961, opgenomen in de bundel Wenken voor de jongste dag uit 1967) noemt Mulisch de lezing nog.

Uit de verantwoording in Twee opgravingen wordt niet helemaal duidelijk hoeveel wijzigingen Mulisch in de tekst heeft aangebracht ten tijde van de publicatie. Het is daarom de vraag hoe betrouwbaar de gepubliceerde lezing is als bron voor Mulisch’ literatuuropvattingen in de vroege jaren vijftig.